URUMEAKO KRONIKAtik jasota:
2009an, mendeurrena zela eta, Euskal Jaiak berreskuratzeko asmoa izan zuen Udalak. Xabier Iriarte da Euskal Jaiak antolatzen dabilenetako bat eta berak kontatu dizkigu xehetasun gehiago.
1909.urtea zen, eta garai hartan Udalak hamar mila pezeta baino gehiago gastatu zituen Euskal Jaiak antolatzen. Orduan, irailaren 18tik 22ra ospatu ziren, eta hartan ere ganadu azokak izugarrizko arrakasta izan zuen.
Orduko haiek izugarrizko festak izan zirela kontatu du Iriartek: «Diputazioko ordezkariak atera ziren desfilean. Oso jai arrakastatsuak izan ziren eta ekintza ugari antolatu ziren: sagardogintzari buruzko konpartsa, musika banda, Donostiako Orfeoia, su artifizialak, zezen-suzkoa, makildantzariak, irrintzilari txapelketa, bertsolariak, euskaraz irakurtzeko eta idazteko ariketak…». Iriartek azaldu du «gaur egun egiten ditugun Euskal Jaiak 1909an egin zirenetan oinarrituak daude. Gaur egungo taldeetara egokitu behar izan ditugu ekintzak, baina funtsa, ordukoetan dago». Euskal kutsuko festak indartu nahi zirela aipatu du. Horretarako, herriko talde eta elkarteei deialdia egin zitzaien eta horrela antolatu ziren 2009ko Euskal Jaiak. «Lehenengo urtean zezen suzkoa eta guzti atera zen, eta baita bi karroza ere», esan du. Arrakasta izan zutela ikusita, hurrengo urtean ere egitea erabaki zuten, eta ordutik urtero antolatu dituzte.
